Eyalet Nedir Amerika’da Kaç Eyalet Vardır?
Yönetimsel bir sistem olarak çeşitli ülkelerde eyalet sistemi uygulandığını görüyoruz. Gelişmiş ülkeler tarafından tercih edilen eyalet sisteminin en popüler örneği ABD’de karşımıza çıkıyor. ABD dışında daha farklı ülkeler de eyalet sistemi ile yönetiliyor.
Peki, bir dönem Türkiye’de de gündeme gelen eyalet sistemi nedir ve yönetimsel olarak ne gibi özelliklere sahiptir? Bu soruya geçmeden önce eyalet kelimesinin ne anlama geldiğini açıklayalım.
Eyalet Nedir?
Eyalet, bazı özerklikleri olan idare birimidir. Genelde imparatorluklarda ve federal ülkelerde görülen eyaletler, büyük yönetim birimleri anlamına gelmektedir. Bir dönem Osmanlı Devleti’nin de yönetimsel birimleri arasında yer alan eyalet, Arapça kökenli bir kelimedir ve yönetim, idare kelimelerinden türemiştir.
Eyalet, günümüzde federal ülkelerin ana yönetim birimleridir. Eyaletler, kendi iç işlerinde özerktir ancak merkezi bir otoriteye bağlıdır. Eyaletlerin birleşimi ile federal devletler meydana gelmektedir. Bu nedenle eyalet için “devlet içinde devlet” tabiri kullanılır.
Eyalet Sistemi Nasıl İşliyor?
Eyalet sisteminde her bir eyaletin kendine özgü bir anayasası bulunur. Örneğin federal bir devlette 20 tane eyalet varsa 20 tane eyalet anayasasının olduğu anlamına gelir. Fakat bu anayasalar, federal devletin tek olan, genel ve kapsayıcı anayasasına bağlıdır. Dolayısıyla eyaletler kendi yönetim kurallarını kendi anayasaları ile belirler ancak bu kurallar federal anayasasının izin verdiği ölçüde belirlenir. Eğer eyalet anayasası ile federal anayasa birbiriyle çatışırsa üstünlük ilkesi gereğince federal anayasa dikkate alınarak karar verilir.
Eyaletler, bir vali veya başbakan tarafından yönetilir. Bazı devletlerde eyaleti yönetecek kişi halk oylaması ile seçilir. Bazı devletlerde ise eyaleti yönetecek olan kişi merkezi yönetim tarafından atanır.
Eyaleti yöneten vali veya başkan, aynı ülke içindeki diğer eyaletlerden daha farklı bir yasa ve kanun çıkarabilir. Ancak bu kanunlar, federal anayasaya aykırı olamaz.
Amerika’da Kaç Eyalet Var?
Günümüzde eyalet sistemi ile yönetilen farklı ülkeler vardır ancak eyalet sistemi deyince akla ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri gelir. ABD’de toplam 50 eyalet vardır. 50 eyalet olması, ABD’de 50 farklı eyalet anayasası olduğunu anlamına gelir. Bu eyaletlerde yaşayan ABD vatandaşları, hem yaşadıkları eyaletlerin vatandaşlarıdır hem de federal cumhuriyetin vatandaşlarıdır.
ABD eyaletleri ile ilgili şuradan ek bilgi alınabilir: https://tr.wikipedia.org/wiki/Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletleri%27nin_eyaletleri
Amerika kıtasında eyalet sistemi ile yönetilen bir diğer ülke Kanada’dır. Kanada’da ise toplamda 10 eyalet bulunmaktadır. Amerika kıtasında yer alan diğer ülkelerin eyalet sayıları da aşağıdaki gibidir:
- Meksika: Eyalet Sayısı 36
- Brezilya: Eyalet Sayısı 26
- Arjantin: Eyalet sayısı 23
- Peru: Eyalet Sayısı 195
- Paraguay: Eyalet Sayısı 17
- Uruguay: Eyalet Sayısı 19
- Bolivya: Eyalet Sayısı 9
- Ekvador: Eyalet Sayısı 22
- Venezuela: Eyalet Sayısı 23
Şu videodan ABD eyaletlerini ve flamalarını görebilirsiniz:
Kaynak: https://www.visamerika.com/
